Artykuły dla rodziców

Artykuł na miesiąc Czerwiec

Agresja fizyczna dziecka w wieku przedszkolnym – przyczyny i sposoby reagowania

Radzenie sobie z agresywnymi zachowaniami zawsze jest wyzwaniem dla rodziców, niezależnie od wieku dziecka. Zachowania agresywne mogą manifestować się w różny sposób. Nie wynikają jednak ze złej woli dziecka, lecz są reakcją na określone przeżycia i doświadczenia.

Kilka słów o agresji i złości

Agresja jest destrukcyjnym odruchem połączonym z silnym odczuciem złości. Gniew (złość) jest reakcją obronną dziecka, reakcją na duże napięcie, które musi się wyładować na drugim dziecku, na jego własności, albo na sobie samym. Bunt, złość, to naturalne przejawy usamodzielniania się dziecka i kolejne etapy w jego rozwoju. Problem rozpoczyna się wtedy, gdy etap nie mija, a dziecko zafiksuje się na danym destrukcyjnym zachowaniu. Należy wtedy bezwzględnie pamiętać, że nie jest przejawem jego złej woli, ale problemem, w którego rozwiązaniu musi pomóc wspierający dorosły.

U podstaw agresji leżą stany uczuciowe. Pierwszym z nich jest frustracja, drugim stanem uczuciowym mającym wpływ na powstawanie agresji jest strach – przed odrzuceniem społecznym, przed utratą pozycji w rodzinie, np. gdy pojawia się na świecie rodzeństwo. Ale należy też pamiętać, że zmęczenie, głód, nadchodząca choroba, a nawet znudzenie, czy utrzymująca się w pomieszczeniu wysoka temperatura, mogą przyczynić się do powstania zachowań agresywnych u małych dzieci. Przyczyną powstawania agresji może być także styl wychowania, stosowanie kar fizycznych i przemocy w rodzinie. W takiej sytuacji dzieci uczą się przez modelowanie zachowań agresywnych. Inne niewłaściwe postawy rodzicielskie, które mają wpływ na powstanie frustracji, to odrzucenie dziecka, nadmierne ochranianie lub stawianie zbyt wysokich wymagań. Podobne postawy nauczycieli mogą również wywoływać zachowania agresywne u dzieci. Często zdarza się też, że dzieci chcą po prostu zwrócić na siebie uwagę dorosłych albo testują, czy przekroczona granica mieści się w społecznie akceptowanych zasadach i normach.

Profilaktyka agresji

Skoro agresja jest najczęściej odpowiedzią na niezaspokojone potrzeby, to warto przyjrzeć się, czego potrzebuje dziecko, by jego rozwój przebiegał harmonijnie. Na początku należy podkreślić rolę bazowego przywiązania, które zawiązuje się u każdego człowieka ok. 7–8 miesiąca życia i jest fundamentem budowania więzi, zdrowych relacji społecznych i równowagi emocjonalnej. Gdy zabraknie tej podstawowej cegiełki we wczesnym rozwoju dziecka, istnieje duże prawdopodobieństwo, że w przyszłości będzie ono sobie słabo radzić z nawiązywaniem kontaktów z innymi.

Dziecko między 18. miesiącem a 5. rokiem życia znajduje się w wieku przekory, a upór i niezależność są efektami jego rozwoju. Dziecko staje się świadome swoich kompetencji i możliwości, odczuwa silna potrzebę usamodzielniania się, chce przy tym być zauważone i docenione. W tym okresie niezwykle ważna jest wspierająca, życzliwa postawa dorosłego, który akceptuje osobowość dziecka z całym bagażem potrzeb i zachowań, wśród których na plan pierwszy wysuwa się potrzeba walki o własną pozycję oraz brak umiejętności radzenia sobie z frustracjami i psychicznymi napięciami.

Sposoby reagowania na typowe przejawy agresji fizycznej u przedszkolaków

Zachowanie agresywne zawsze musi być monitorowane przez rodziców. Obserwacja dziecka najczęściej jest połączona z reakcją fizyczną dorosłego – podejściem blisko dziecka, nawiązaniem kontaktu wzrokowego, a nawet, jeśli sytuacja zagraża bezpieczeństwu kogokolwiek, przytrzymaniem dziecka. Taka postawa zawsze musi być opatrzona komentarzem słownym nauczyciela.

Do najczęstszych zachowań agresywnych dzieci w wieku przedszkolnym należą: gryzienie, plucie, kopanie, szczypanie, drapanie, podstawianie nogi, popychanie, bicie. Nigdy nie jest to komfortowa sytuacja dla osób z otoczenia. Czasami poziom emocji wzrasta u obserwujących sytuację innych dzieci i dorosłych. Najważniejsze, by w takich momentach zachować spokój, cierpliwość i życzliwą stanowczość, która polega na tym, że dorosły akceptuje dziecko, ale nie pozostaje obojętny wobec zachowań destrukcyjnych, które szkodzą innym lub jemu samemu. Trzeba dać dziecku do zrozumienia, że ma prawo przeżywać trudne emocje, ale nie może tych emocji rozładowywać, bijąc innych lub kalecząc siebie, czy niszcząc przedmioty. Jeśli dziecko działa w silnym afekcie i nie wystarczy stanowcze „Dość! W naszej grupie postępujemy inaczej! Rozmawiamy!”, niekiedy trzeba nawet przytrzymać rękę dziecka, odsunąć od osoby pokrzywdzonej, poczekać na wyciszenie emocji dziecka i spokojnie porozmawiać o tym, co się wydarzyło.

Należy wytłumaczyć dziecku, dlaczego nauczyciel musiał zareagować („Wszystkie dzieci w naszej grupie są dla mnie ważne i nie chcę, żeby komukolwiek działa się tu krzywda”), potem spytać, co dziecko czuje, co chce powiedzieć, co się stało, co się wydarzyło, że doszło do tak poważnej sprawy. Dobrze, by pozwolić najpierw dziecku opowiedzieć o swoim punkcie widzenia, a następnie nakierować je pytaniami na prospołeczne i empatyczne zachowania („Czy lubisz być bity? Co wtedy czujesz? A co może czuć Twój kolega, gdy go kopiesz? Czy Wasze sprawy można rozwiązać inaczej, np. rozmową?).

Jeżeli agresja dotyczy dzieci 3–4-letnich, do nauczyciela należy modelowanie właściwego zachowania, doprowadzenie do rozmowy i pojednania stron. W grupach starszych 5–6-latków warto wdrażać dzieci do rozmowy między sobą w towarzystwie obserwującego nauczyciela. W prosty sposób można nauczyć dzieci prowadzenia dialogu, używając komunikatu „ja”, np.: „To nie było dla mnie miłe, gdy podrapałeś mnie w zabawie”. Dorosły ma tu do odegrania ważną rolę – wzmacniania pozytywnych zachowań dzieci, np. „Doceniam to, w jaki sposób ze sobą rozmawiacie”, „Słyszę w Waszej rozmowie szacunek do siebie nawzajem – to mnie bardzo cieszy”, „Jestem z Was dumna, że znalazłyście wspólne porozumienie”.

Silne napięcia emocjonalne, jakie towarzyszą dziecku, bywają rozładowywane w formie autoagresji – gryzienie warg, samookaleczenie, np. bicie głową o ścianę. Należy wtedy przede wszystkim dostarczyć dziecku podwójną dawkę miłości, akceptacji, zrozumienia. Warto, by towarzyszył temu komunikat wspierający dziecko: „Nie zgadzam się”. Poświęcić czas na rozmowy, wspólne przeżywanie uroków życia. W przedszkolu wykorzystać tańce integracyjne i działania z pedagogiki zabawy, w których wspólnemu zaangażowaniu towarzyszy radość, doceniany jest trud i wysiłek, zauważany każdy uczestnik zabawy.

Celowe psucie przedmiotów również może mieć swoje podłoże w trudnościach, wynikających z nieumiejętności radzenia sobie z nadmiarem emocji. W takim przypadku oprócz otoczenia dziecka skrzydłami akceptacji i poczucia bezpieczeństwa, należy nauczyć dziecko nazywania i przeżywania emocji, np. poprzez wizualizację swego stanu. „Narysuj, jak się teraz czujesz. Jak wygląda Twoja złość? Jaki ma kształt i kolor? W jaki sposób inni mogą poznać, że jesteś wściekła?”. Finalnym krokiem do pozytywnego zakończenia jest wspólne ustalenie z dzieckiem, w jaki sposób można naprawić to, co dziecko zepsuło. W wielu przypadkach zabawkę można naprawić, czasami dziecko chce przynieść ze swego domu podobną. Zwrócenie uwagi na konstruktywne zachowanie dziecka, pogratulowanie właściwej postawy, udzielenie pochwały „Jestem z Ciebie dumna! Łatwo niszy się zabawki, trudniej je naprawia, Ty tego dokonałeś! Brawo!” utrwalą w dziecku prawidłowe modele zachowań społecznych i wyposażą w narzędzia do poradzenia sobie przyszłości w podobnych sytuacjach.

Agresja to krzyk o pomoc  !!!

Za każdym razem, gdy dziecko stosuje agresję fizyczną, wysyła niewerbalne wołanie w stronę dorosłego:

„Zobacz, zauważ mnie, tu jestem, potrzebuję Cię!”

Pomoc dorosłego w radzeniu sobie z silnymi napięciami wywołującymi agresję u małych dzieci jest koniecznością. Dziecko agresywne bowiem skazane jest na izolację, a przecież w naturze człowieka leży bycie wśród innych, zawiązywanie trwałych relacji i budowanie wspólnoty oraz życie w otoczeniu innych ludzi.

Budujmy więc klimat życzliwości i akceptacji dla poczynań małych ludzi z dużymi aspiracjami na odkrywanie świata i tego dalekiego, i tego najbliższego, który znajduje się wewnątrz każdego z nas. Pamiętajmy, że dzieci rozwijają się ruchu, w zabawie, i nade wszystko potrzebują wokół siebie ważnych dorosłych – rodziców, dziadków, nauczycieli, z którymi aktywnie będą spędzać swoje dzieciństwo, które przeżywa się tylko raz.

Artykuł na miesiąc Maj

EMOCJE NASZYCH DZIECI - złość i agresja u dzieci w wieku przedszkolnym

Już u dzieci w wieku przedszkolnym coraz częściej możemy spotkać się z przejawami zachowań agresywnych. Z czego takie zachowania wynikają? Dlaczego dziecko w przypływie złości zachowuje się agresywnie? Temat jest warty zastanowienia, gdyż agresja wśród dzieci i młodzieży jest zjawiskiem narastającym, procesem, który zaczyna się od drobnej dokuczliwości i szkodzenia dobremu samopoczuciu innych, a może prowadzić nawet do ciężkich przestępstw.

Agresja często, lecz nie zawsze, jest sposobem wyrażania złości.

Jest to każde zamierzone działanie – w formie fizycznej lub słownej – mające na celu wyrządzenie komuś lub czemuś szkody, straty, bólu.

Złość jest uczuciem (emocją), podobnie jak lęk, gniew, czy też smutek, do którego dziecko jak i każda osoba dorosła ma prawo. Dlatego złoszczenie się nie jest samo w sobie ani złe, ani dobre. Możemy mieć natomiast wpływ na to, co robimy, gdy czujemy złość. Złość potrafi szybko mijać, natomiast gdy jest podsycana może łatwo przerodzić się w akty agresji. Zatem złość i agresja to nie to samo, ale między jednym i drugim jest cienka granica, którą bardzo łatwo można przekroczyć.

Złość należy do tych emocji, którymi łatwo można się „zarazić”. Stan psychiczny dziecka bardzo szybko udziela się rodzicowi. Rodzic, który pozwoli się ponieść negatywnym emocjom, przegrywa, ponieważ sytuacja zamiast ulec poprawie, będzie się pogarszać i stawać coraz trudniejsza do opanowania.

Złoszczenie się i umiejętność rozładowywania złości bez szkody dla innych jest bezcenną umiejętnością. Jeśli nie posiądą jej dorośli, to nie naucza jej swoich dzieci.

Dzieci już w przedszkolu skutecznie stosują takie formy agresji jak: bicie, krzyki, wulgaryzmy, przezywanie, niszczenie przedmiotów, obmawianie, arogancja, wykluczanie innych dzieci z grupy, buntowanie się przeciwko poleceniom dorosłych. Każde zachowanie agresywne ma swoje przyczyny i aby skutecznie mu przeciwdziałać należy przyjrzeć się skąd to zachowanie może się brać.

Czym może być agresja:

- reakcją na frustrację;

- gdy dziecko nie jest w stanie zaspokoić ważnych dla siebie potrzeb;

- wyrazem gniewu i obroną swojej własności (mój kolega, moja mama, mój samochód);

- konsekwencją wczesnodziecięcych przeżyć, np. bicia, ostrego karania, a także błędów wychowawczych dorosłych, np. nagradzanie za agresję, bo trzeba walczyć o swoje itp.;

- reakcją wyuczoną – dziecko uczy się agresji poprzez naśladowanie innych, ważnych dla niego osób;

- reakcją obronną na zagrożenie (obok ucieczki). Zagrożenie może być fizyczne, np. hałas, gorąco, tłok, inna agresja; lub psychologiczne: wyśmianie, upokorzenie, poczucie niesprawiedliwości;

- agresja dla samej agresji, celem jest zadanie bólu lub cierpienia sobie lub innym, wyrządzenie szkody;

- agresja „na niby”- zaspokojenie potrzeby zabawy, ustalenie ról do odegrania, np. różne walki, polowania, pojedynki. W tego typu zabawie dzieci widzą swoje niszczycielskie możliwości, uświadamiają sobie swoje uczucia, przeżywają je w bezpiecznej formie, nikogo nie ranią, a tylko próbują swoich sił.

Jeśli agresja jest wynikiem frustracji, oznacza to, że dziecko w toku działania zmierzającego do zaspokojenia swoich potrzeb napotkało na trudne do pokonania przeszkody. Stan ten wywołać może gniew, który zostaje skierowany na określone osoby lub rzeczy, przybierając postać ataku fizycznego lub werbalnego (agresja).

FRUSTRACJA → GNIEW → AGRESJA

Przyczyną frustracji może być:

• brak poczucia bezpieczeństwa
• brak zdobycia uznania, sukcesu
• brak kontaktów z rodzicami, rówieśnikami, nauczycielem
• potrzeba samodzielności, aktywności
• potrzeba uznania społecznego
• niesprawiedliwa ocena

Wobec dzieci zachowujących się agresywnie na tle frustracji należy ustalić, które potrzeby dziecka uległy blokadzie oraz rozważyć możliwość ich zaspokojenia.

Dziecko zmęczone, przestraszone, poniżone i odrzucane, nie jest w stanie osiągać np. sukcesów w nauce, bo odczuwa lęk i zagubienie. Aby zaspokajać potrzeby wyższego rzędu, w pierwszej kolejności musi się najeść, wyspać i odpocząć, aby poczuć się bezpiecznym. Potem ktoś mu musi pokazać, że jest osoba wartościową i akceptowaną. Jeśli nie zapewni się dziecku warunków do zaspokajania tych podstawowych potrzeb, dziecko będzie bronić się przed nakładającymi się na siebie problemami i choć na chwilę próbować je odepchnąć. Może to robić w różny sposób. Jedne dzieci, chcąc zwrócić na siebie uwagę, przyjmują rolę błazna w grupie, inne robią wszystkim na złość. Widoczne objawy agresji pojawiają się później i nigdy nie wiadomo, jak długo dziecko będzie znosić stan frustracji. Im dłużej go znosi i lepiej skrywa, tym wybuch agresji jest silniejszy.

Dzieci agresywne sprawiają dużo trudności, zarówno nauczycielom jak i rodzicom. Są one niezdyscyplinowane, naruszają zasady panujące w przedszkolu, negatywnie wpływają na swoich kolegów. Oddziaływania wychowawcze względem dzieci powinny prowadzić do kształtowania osobowości w taki sposób, aby dziecko umiało nazwać swoje odczucia i świadomie potrafiło hamować agresję. Należy objaśnić dzieciom, że agresja należy do natury każdego człowieka i dzieci także mają prawo ją odczuwać. Ważne jest, jak sobie radzić z takimi uczuciami jak złość oraz jak postępować, kiedy inni wpadają we wściekłość.

Problem agresji to również problem nauczycieli przedszkolnych. Przedszkolak, który rano wkracza do sali i po chwili szuka partnera do walki, nie jest już niczym niezwykłym. Coraz częściej nawet drobne nieporozumienia kończą się rękoczynem, a na pytanie "Dlaczego uderzyłeś?" – słyszymy odpowiedź "Nie wiem".

W dzisiejszych czasach ma to związek także z oddziaływaniem telewizji. Dzieci uczą się przez naśladownictwo biorąc przykład z bohaterów ulubionych seriali lub kreskówek i nie ma dla nich znaczenia, czy są to osoby żywe czy fikcyjne. Wpływ telewizji na dzieci uzależniony jest m.in. od stosunku rodziców do tego problemu. Jeżeli rodzice nie ustalają dziecku reguł oglądania TV, nie oglądają jej razem z dzieckiem, nie rozmawiają o oglądanych przez dzieci programach, prawdopodobieństwo ulegania przez dzieci wzorcom prezentowanym przez TV jest większe. Tak więc wybór programów dla dziecka nie powinien być przypadkowy.

Dzieci uczą się agresji w domu, w szkole, na ulicy oraz ze środków masowego przekazu. Ludzie zmęczeni trudnościami codziennego życia, zgorzkniali, rozczarowani brakiem perspektyw bywają napięci, skłonni do wybuchów gniewu. Dzieci to widzą, uczą się także, że agresywne zachowanie bywa skuteczne. Dzieci uczą się nie na podstawie naszych słów lecz czynów. Pamiętajmy, że jesteśmy wzorami zachowań dla swoich dzieci!

Artykuł na Kwiecień - Edukacja przyrodnicza w przedszkolu

Świat przyrody jest piękny, tajemniczy, fascynujący – częścią tego świata jest także człowiek. Świat ten dostarcza nam pozytywnych emocji, wzruszenia, ciszy, wzbudza zainteresowanie i podziw. Świat odkryty a jednak wciąż odkrywany. O tym, że przyroda ze swym niezwykłym bogactwem barw, zmiennością zjawisk pociąga dziecko i ma na niego wszechwładny wpływ, nie należy nikogo przekonywać. Edukacja przyrodnicza dzieci w wieku przedszkolnym, stwarza możliwość obcowania z nią.

Edukacja przyrodnicza jest częścią wychowania przedszkolnego. Jej celem jest zbliżenie dziecka do przyrody, ukształtowanie właściwego, opiekuńczego stosunku do roślin i zwierząt, doprowadzenie do zrozumienia stanowiska i roli człowieka w przyrodzie. Jednym słowem, kształtowanie postaw proekologicznych oraz szacunku dla otaczającego nas świata. Kształtowanie świadomości ekologicznej dzieci w wieku przedszkolnym jest nie tylko potrzebą, ale także nakazem współczesności. Dlatego edukacja ekologiczna przedszkolaków powinna być jedną z podstawowych i zasadniczych dziedzin edukacji ogólnej.

Termin „ekologia” często mylnie określany jest, jako „ochrona środowiska”. Tymczasem „ekologia” jest nauką o stosunkach między organizmami a otaczającym je środowiskiem. Od najwcześniejszych lat życia człowieka trzeba kształtować jego sposób zachowania i myślenia. Dziecko wychowane w potrzebie kontaktu z przyrodą, nauczone proekologicznego myślenia w okresie dojrzałości będzie w stanie dbać o środowisko. Aby jednak dzieci były przekonane o konieczności ochrony przyrody, szanowały ją i doceniały, muszą ją poznać. Okres przedszkolny jest ważnym etapem życia człowieka, co najlepiej oddają słowa Roberta Fulghuma: „Wszystkiego, co naprawdę trzeba wiedzieć, nauczyłem się w przedszkolu - o tym, jak żyć, co robić, jak postępować, współżyć z innymi, patrzeć, odczuwać, myśleć, marzyć i wyobrażać sobie lepszy świat". Dlatego też rozwijanie zamiłowania do otaczającego nas świata należy rozpocząć już na pierwszym etapie edukacji. Poznawanie przyrody wpływa na ogólny rozwój dziecka. Dostarcza mu wiele możliwości przeżywania nowych doznań i wzbogacania wiedzy, sprzyja także rozwojowi umysłowemu i emocjonalnemu, wpływa na rozwój uczuć estetycznych, dziecko uczy się odczuwania i podziwiania piękna przyrody, a także uzewnętrzniania uczuć.

Do głównych celów edukacji przyrodniczej dzieci w wieku przedszkolnym zaliczamy:

Poznawanie otaczającej nas przyrody: rośliny, zwierzęta, zjawiska i procesy przyrodnicze

Ćwiczenie i rozwijanie zmysłu wzroku, kształcenie spostrzegawczości oraz umiejętności obserwowania obiektów i zjawisk przyrody,

Wyrabianie samodzielności w zakresie dokonywania spostrzeżeń i obserwacji oraz prowadzenia czynności pielęgnacyjnych roślin i zwierząt,

Kształtowanie logicznego myślenia poprzez szukanie wzajemnego związku między dostrzeganymi obiektami i zjawiskami, porównywanie ich, uogólnianie, klasyfikowanie, rozumowanie,

Budzenie i rozwijanie uczuć estetycznych i etycznych poprzez wyrabianie wrażliwości na piękno przyrody, odczuwanie przyjemności w obcowaniu z przyrodą, wzbudzanie wrażliwości na brak jej poszanowania,

Kształtowanie przekonania o konieczności ochrony przyrody,

Eliminowanie niewłaściwego nastawienia do obiektów i zjawisk przyrodniczych i korygowanie fałszywego ich interpretowania.

Edukacja dzieci w zakresie poznawania przyrody, a także ochrony i kształtowania środowiska człowieka to świadoma, celowa, planowa i systematyczna działalność nauczyciela względem dzieci i przy ich aktywnym udziale. To, czy uda się w dziecku rozbudzić zainteresowanie światem przyrody i wytworzyć właściwy do niego stosunek, należy w dużym stopniu od nauczyciela – jego osobowości, wiedzy, sposobu oddziaływań dydaktyczno – wychowawczych, a przede wszystkim jego postaw i osobistego stosunku do przyrody.

Zadaniem nauczyciela jest:

pobudzanie aktywności dziecka,

uczenie obserwowania obiektów przyrodniczych,

organizowanie sytuacji, w czasie których motywuje do myślenia,

kierowanie przebiegiem myślenia

Aby nauczyciel mógł prawidłowo realizować treści przyrodnicze, powinien wykazywać:

dobrą znajomość teoretyczną i praktyczną zagadnień przyrodniczych,

umiejętność określania podstawowych gatunków roślin i zwierząt,

umiejętność prowadzenia hodowli roślin doniczkowych i na działce, hodowli niektórych zwierząt.

Realizując treści przyrodnicze nauczyciel powinien przestrzegać pewnych zasad. W najprostszy sposób przedstawił to Joseph Cornell a książce „Sparing Nature witch Children”(1979) dzieląc się swymi sugestiami mającymi znaczenie nauczycielskiego dekalogu:

Mniej nauczaj, bardziej dziel się swoimi odczuciami.

Bądź uważny, skierowany na dzieci.

Skupiaj uwagę dzieci.

Najpierw patrz i doświadczaj, a dopiero potem mów.

Poczucie radości i szczęścia powinno przenikać wszelkie przeżycia.

Poziom dziecka wyznacza przygotowanie twoich dzieci, a nie twoja wiedza.

Raczej prowadź i pociągaj, niż popychaj.

Wykorzystuj pytania, aby uaktywnić swoich podopiecznych.

Praca z dziećmi powinna opierać się na trzech rodzajach aktywności: spontanicznej, inspirowanej i kierowanej.

Z aktywnością spontaniczną mamy do czynienia wtedy, gdy dziecko samo podejmuje działania, bez zachęty czy polecenia osoby dorosłej. Czynnikami wywołującymi ten rodzaj aktywności są wszelkie obiekty, które znajdują się w polu widzenia i w zasięgu rąk dziecka i wzbudzają jego zainteresowanie. Aby świadomie kształtować u dzieci ich wewnętrzną motywację do działania należałoby, stymulować właśnie ten rodzaj aktywności. W tym rodzaju aktywności dziecko realizuje wyłącznie „własny program”

Z dziecięcą aktywnością stymulowaną stykamy się wówczas, gdy dorosły w sposób celowy projektuje sytuacje rozwijające dziecko. Podsuwa mu przedmioty, które mają je zachęcić do sięgnięcia po nie. Motywem skłaniającym dziecko do działania jest ciekawość, chęć badania i eksperymentowania. W tym rodzaju aktywności dziecko realizuje nie tylko „własny program aktywności”, ale i „program dorosłego”. Projektując sytuacje edukacyjne nauczyciel dyskretnie wspiera dziecko.

Aktywność kierowana polega na dokładnym komunikowaniu dziecku tego, co ma robić, kiedy i w jaki sposób. Jest to duża ingerencja, szczególnie ograniczająca zachowania twórcze. W tym rodzaju aktywności dziecko realizuje wyłącznie „program dorosłego”.

Chcąc zadbać o prawidłowy rozwój dziecka należy mu zapewnić możliwość ujawnienia każdego z wymienionych wyżej rodzajów aktywności. Niewątpliwie jednak powinna przeważać aktywność spontaniczna i inspirowana.

Różnym rodzajom aktywności dziecka sprzyjają stosowane przez nauczyciela metody.

metoda oglądowa: obserwacja, pokaz, prezentacje multimedialne,

metoda słowna: pogadanka, dyskusja, opis, opowiadanie, wiersz, - gry dydaktyczne, spotkania,

metoda praktyczna (badawcza): spacery, wyjścia, wycieczki, zajęcia w terenie, doświadczenia i eksperymenty, praca dziec

Za najbardziej odpowiednie uznaje się w edukacji przyrodniczej: obserwację, metodę doświadczenia, oraz praktyczna działalność dzieci.

Obserwacja polega na mimowolnym i dowolnym poznawaniu przez dziecko określonych obiektów lub zjawisk ekologicznych. Poznanie za pomocą obserwacji może być bezpośrednie- polegające na bezpośrednim kontakcie obserwatora z przedmiotem obserwacji, albo pośrednie, gdy podczas obserwacji wykorzystywane są obiekty utrwalone w formie preparatów albo ich obrazów wizualnych ( zdjęcia ) lub audiowizualnych (fonograficznych). Ze względu na czas trwania obserwacji obiektów i zjawisk przyrodniczych, wyróżnić można obserwacje krótkotrwałe, np. obserwacja zanieczyszczenia śniegu czy zachowania się pszczół w kwiatach jabłoni, i obserwacje długotrwałe, polegające przykładowo na obserwacji wpływu dymu tytoniowego na wzrost rzeżuchy.

Drugą, najbardziej skuteczną, a stąd zasługującą na szczególne zastosowanie jest metoda doświadczenia realizowana w postaci pokazu, zabaw badawczych lub samodzielnych czynności dzieci w warunkach naturalnych np. w ogrodzie, w sadzie, na łące lub zbliżonych do nich (w kąciku przyrody).

Metody organizujące działalność praktyczną dzieci to wszelkie prace związane z prowadzeniem hodowli w sali lub ogrodzie, chowem zwierząt i opiekowaniem się nimi. Rozwijają one w dziecku aktywność i budzą zainteresowanie otaczającym światem. Kącik przyrody to stałe miejsce w sali, gdzie gromadzi się różnorodne okazy przyrody, prowadzi hodowlę, doświadczenia. Umieszcza się w nim książki popularno-naukowe, czasopisma, albumy ciekawostek przyrodniczych wykonane przez dzieci oraz inne ich prace.

Zabawa badawcza, podobnie jak i inne rodzaje zabaw, jest sposobem rozwijania aktywności własnej dziecka, stanowi podstawę jego rozwoju fizycznego i psychicznego. Dziecko, które podejmuje zabawę badawczą, w trakcie działania myśli, poznaje cechy, właściwości i funkcje przedmiotów, różnorodne zjawiska, a także rozmaite zależności przyczynowo-skutkowe między badanymi przez siebie przedmiotami i zjawiskami. Kierując się naturalną potrzebą ciekawości dąży do poznania świata.

Organizując sytuacje edukacyjne nauczycielowi zawsze powinna towarzyszyć myśl Konfucjusza :

„Powiedz mi – a zapomnę. Pokaż – a zapamiętam. Pozwól wziąć udział – a zrozumiem"

Artykuł na Marzec "Dlaczego trzeba czytać dzieciom?"

W planowaniu działań edukacyjnych przedszkola wiele czasu przewiduje się na wprowadzenie dziecka w świat literatury. Kontakt z książką nie jest naturalną potrzebą dziecka, jak np. różne formy jego aktywności poznawczej, ruchowej, werbalnej czy zabawowej.

Potrzebę tę w dziecku musimy wzbudzić sami w trakcie procesu wychowawczego. Dlatego to od nas nauczycieli i rodziców zależy, czy potrafimy mimo atrakcyjności powszechnie dostępnej telewizji rozbudzić zainteresowanie książką i przygotować je do tego, by kontakt z literaturą stał się niezbędny. Musimy być świadomi, że dziecko ery elektronicznej w coraz większym stopniu żyje i rozwija się pod wpływem wielu bodźców z otaczającej je rzeczywistości, w tym głównie mas-mediów. Nie można w tym wszystkim zapomnieć o książce. Kontakt z nią daje bowiem możliwość obcowania ze światem wartości, jakie niesie literatura. Czytanie książek pozwala na znaczenie bardziej swobodną grę wyobraźni niż kontakt z telewizją czy komputerem. Może pozytywnie wpływać na rozwój uczuć, lepsze zrozumienie innych ludzi, a zarazem tworzenie obrazu samego siebie. Postacie ulubionych bohaterów mogą dostarczać pozytywnych wzorów zachowań. Dzieci zdobywają z książek wiedzę o przedmiotach, ludziach, zwierzętach, roślinach, poznają pojęcia abstrakcyjne jak: miłość, przyjaźń czy współczucie. Czytanie stwarza więc korzystne warunki do rozwoju myślenia. Dziecko nabywa umiejętności porównywania, wnioskowania, uogólniania, posługiwania się pojęciami określanymi słowem.

Głośne czytanie spełnia ponadto ważną rolę w kształtowaniu mowy dziecka. Nie tylko wzbogaca słownik, lecz uczy prawidłowego formułowania myśli, budowy zdań, kształcone są podstawowe funkcje słuchowe, jest bardzo ważne dla rozwoju uczuciowego.

Dobór literatury zależy od wieku: trzylatki chętniej oglądają obrazki, o których się opowiada, wzbogacając ich treść na miarę własnej fantazji. Czterolatki potrafią już słuchać czytania, lecz dobrze jest gdy mają oparcie w ilustracji. Pięcio- i sześciolatki mogą słuchać dość długich opowiadań w takim stopniu interesujących aby utrzymały ich uwagę. Można dłuższe opowiadanie dzielić na odcinki czytane w kolejnych dniach.

Podkreślamy bardzo istotną wartość głośnego czytania i dlatego przedszkole realizuje ogłoszony program "Cała Polska czyta dzieciom". Głośne czytanie jest bardzo łatwe i należy ten rytuał utrzymywać nawet wówczas, gdy dziecko samo już dobrze czyta. Dzieci, które już w wieku przedszkolnym zostaną w sposób ciekawy wprowadzone w świat książek odpowiadających dziecięcym zainteresowaniom i potrzebom, będą ich szukały później same, wbrew twierdzeniom, że zanika kultura czytelnicza na rzecz obrazu. Nie pozbawiajmy dziecka korzyści jakie niesie głośne czytanie. Czytajmy nie tylko małym dzieciom, ale także nastolatkom. Wspólne czytanie w rodzinie pozwoli im pokonać problemy dorastania, wzmocni więzi uczuciowe z rodzicami. Należy pamiętać, że książki są pokarmem nie tylko dla intelektu, ale i dla psychiki.

WPŁYW SYSTEMATYCZNEGO GŁOŚNEGO CZYTANIA DZIECIOM NA ROZWÓJ ICH OSOBOWOŚCI

Czytanie jest kluczem do wiedzy i sprawności umysłu, rozwija język, który stanowi podstawę do myślenia, w tym także matematycznego, otwiera dostęp do skarbnicy ludzkiej myśli i wiedzy.

Tymczasem wielu ludzi, choć umie czytać - nie czyta. Dlaczego?
Ponieważ nawyk czytania i miłość do książek musi powstawać w dzieciństwie.
Uczymy dzieci czytać, ale nie dbamy o to, by lubiły czytać. Nie rozbudzamy w nich zapału do książek, nie dokładamy starań, by czytanie stało się ich ogromną przyjemnością i potrzeba!
Wielu dzieciom doświadczenia z książką kojarzą się z przymusem, przykrością i nudą. Dlatego porzucają czytanie na rzecz telewizji. Najskuteczniejszym sposobem wychowania czytelnika na całe życie jest głośne czytanie dziecku dla przyjemności, jest ono proste, bezpłatne dzieci je uwielbiają.

JAK CZYTAĆ DZIECKU:

- Czytać codziennie przez co najmniej 20 min. - czas czytania dostosować do przedziału uwagi dziecka, początkowo może być krótki, stopniowo można go wydłużać, chodzi jednak o codzienny rytuał czytania. Dobrą porą jest wieczór przed snem. Czytanie powinno się zawsze kojarzyć dziecku z radością - nigdy z przymusem, karą czy nudą.

- Wybierać wyłącznie książki ciekawe i wartościowe dla dziecka, jeśli dziecko o to prosi warto wielokrotnie czytać tę samą książkę, czy wiersz. Należy pozwalać na pytania, powrót do poprzedniej strony, rozmowy zainspirowane tekstem - ta część głośnego czytania najbardziej rozwija intelekt i wrażliwość dziecka.

- Reklamować czytanie własnym przykładem - dzieci powinny widzieć dorosłych pogrążonych we własnych lekturach książek i czasopism.

RODZICU!!
"Bez względu na to ile masz zajęć najważniejszą rzeczą jaką możesz zrobić dla przyszłości swojego dziecka, obok okazywania mu miłości przez przytulanie, jest codzienne, głośne czytanie oraz radykalne ograniczenie telewizji"
(Jim Trelease)

Artykuł na Luty "ROLA RODZICA W TERAPII LOGOPEDYCZNEJ

Dziecko ma kontakt z logopedą najczęściej tylko raz w tygodniu. W tak krótkim czasie trudno jest się czegoś nauczyć, coś naprawić, zbudować coś od podstaw. I tu właśnie otwiera się pole do popisu dla Ciebie, Rodzicu. Jesteś bowiem kluczowym partnerem logopedy w pracy nad wadą wymowy u dziecka

Jeżeli logopeda zlecił ćwiczenia logopedyczne w domu, a Ty ciągle o nich zapominasz, brakuje Ci motywacji do ćwiczeń ze swoim dzieckiem. Może nie masz pomysłu na atrakcyjne zabawy wspierające mowę Twojego dziecka? Poznaj 5 sposobów, które zachęca Cię do działania.

1. Znajdź 15 minut każdego dnia na ćwiczenia logopedyczne. Wybierz jedną stałą porę: przed kąpielą, rano, może przed obiadem - niech ćwiczenia staną się codziennym rytuałem.
2. Niech ćwiczenia będą zabawą! Wykorzystaj ruch jeśli Twoje dziecko lubi zabawy ruchowe - podczas zabawy z piłką możecie powtarzać słowa, sylaby, a odtwarzaniu sekwencji ruchowych może towarzyszyć sekwencja słów z trudną głoską. Można wykorzystać gry planszowe, podczas których można przemycić ćwiczenia artykulacji lub opowiadania. A może dziecko lubi kolorowanki - dorysuj do kolorowanki chmurki z wyrazami.
3. Wykorzystaj tabele motywacyjne. Zaprojektuj z dzieckiem Tabele Motywacyjną, w której zaznaczenie wykonanego zadania dotyczy dziecka, ale również Ciebie Rodzicu. To, że Twoje dziecko ćwiczy, stale koryguje sposób i jakość swojej mowy, napędza Cie do dalszego działania.
4. Stwórz listę wyrazów, sylab, które ćwiczycie i powieś ją w widocznym miejscu, np. na lodówce, tablicy korkowej. Gdy tylko ją zauważysz sięgnij po nią i powtórz z dzieckiem. Zaznaczaj słowa, które są już świetnie wypowiadane, oraz te, nad którymi musicie jeszcze popracować. Dopisuj również nowe słowa, które sprawiają trudność.
5. Wykorzystaj każdą wolną chwilę. Niedzielny spacer, drogę do przedszkola, a może podróż samochodem. Pamiętaj nie marnuj czasu, w którym zachęcisz dziecko do starannego i pięknego mówienia.

PS.

Jeśli konsekwentnie będziesz przestrzegać tych rad czyli systematycznie motywować swoje dziecko do wykonywania ćwiczeń logopedycznych, szybko zauważysz efekty. Praca w domu, kontrolowana przez rodzica, przyniesie o wiele więcej efektów niż ograniczenie ćwiczeń wyłącznie do zajęć z logopedą.

Artykuł na Styczeń: Co warto przeczytać...

Złota Lista książek do czytania dzieciom
opracowana przez Fundację ABCXXI

Wiek 0- 4 lata:
Marta Bogdanowicz (opracowanie) - Rymowanki - przytulanki
Paulette Bourgeois, Brenda Clark - seria o Franklinie
Jan Brzechwa - Wiersze i bajki
Gilbert Delahaye - seria o Martynce
Barbara Gawryluk - Dżok, legenda o psiej wierności
Dimiter Inkiow - Ja i moja siostra Klara
Czesław Janczarski - Mis Uszatek
Janosch - Ach, jak cudowna jest Panama; Ja ciebie wyleczę, powiedział Miś
Astrid Lindgren - Lotta z ulicy Awanturników
Sam McBratney - Nawet nie wiesz, jak bardzo Cię kocham
Nele Most, Annet Rudolph - Wszystko moje; Co wolno, a czego nie wolno
Beata Ostrowicka - Lulaki, Pan Czekoladka i przedszkole; Ale ja tak chcę!
Joanna Papuzińska - Śpiące wierszyki
Eliza Piotrowska – Bajka o drzewie
Renata Piątkowska - Opowiadania z piaskownicy
Julian Tuwim - Wiersze dla dzieci
Wojciech Widłak - seria o panu Kuleczce

Wiek 4-6 lat:
Florence and Richard Atwater - Pan Popper i jego pingwiny
Hans Christian Andersen - Baśnie
Wanda Chotomska – Wiersze; Pięciopsiaczki
Carlo Collodi - Pinokio
Waclaw Ćtvrtek - O gajowym Chrobotku; Bajki z mchu i paproci
Iwona Czarkowska – Biuro zagubionych zabawekEva Janikovszky– Gdybym był dorosły
Grzegorz Janusz – Misiostwo świata
Roksana Jędrzejewska-Wróbel – Sznurkowe historie, Maleńkie Królestwo królewny Aurelki
Asa Lind – Piaskowy Wilk
Astrid Lindgren - seria o Pippi Pończoszance; Emil ze Smalandii
Hugh Lofting - seria o Doktorze Dolittle
Kornel Makuszyński - Przygody Koziołka Matołka
Małgorzata Musierowicz - Znajomi z zerówki
Alan A. Milne - Kubuś Puchatek, Chatka Puchatka
Renata Piątkowska - Na wszystko jest sposób #; Nie ma nudnych dni
Małgorzata Strzałkowska - Leśne Głupki; Wierszyki łamiące języki
Danuta Wawiłow – Wiersze
Max Velthuijs - Żabka i obcy

Biblioteka dla rodziców

Złota lista książek dla rodziców - Carl Honore "Pod presją" -Anna Jankowska "Trudne tematy dla mamy i taty" - Irena Koźmińska, Elżbieta Olszewska "Wychowanie przez czytanie" - Hal Urban "Moc pozytywnych słów" - Wojciech Eichelberger "Jak wychować szczęśliwe dzieci" - Kathleen Keating "Mała księga uśmiechów, nowa księga uścisków" - Hanna Olechnowicz "Dobre chwile z naszym dzieckiem" - Ron Potter-Efron "Życie ze złością" - Ross Campbell "Aktywne wychowanie"